TARIM VE GIDA SEKTÖRÜ KÜRESEL HAFTALIK GÜNDEM NOTU
Kapsayan Dönem: 2025 Kasım 3. Hafta
Hazırlayan: Uluslararası Tarım ve Gıda Konfederasyonu
Uluslararası İlişkiler ve Tarım Diplomasisi Başkanlığı
1. FAO Görünümü: Rekor Hububat
Stokları, Görece Sakin Fiyatlar
FAO’nun son
güncellemeleri, 2025/26 sezonunda dünya hububat ticaretinin artmaya ve toplam
hububat stoklarının ise tarihsel olarak yüksek seviyelere doğru gittiğini
gösteriyor. Özellikle buğday ve yemlik tahıllarda üretim rekorları beklenirken,
küresel tahıl fiyat endeksi Ekim 2025’te yıllık bazda yaklaşık %10 aşağıda.
Bu tablo, kısa vadede
arz yönlü bir “bolluk” hissi yaratsa da, iklim kaynaklı riskler ve ticaret
politikalarındaki ani değişimler, bu rahatlamanın son derece kırılgan olduğunu
gösteriyor.
2. Açlık Sıcak Noktaları: 16 Ülkede Risk Penceresi Daralıyor
FAO ve WFP’nin yeni
“Hunger Hotspots” ve akut gıda güvensizliği raporları, 2025 Kasım – 2026 Mayıs
döneminde 16 sıcak noktada milyonlarca insanın açlık riskiyle karşı karşıya
kalabileceğini vurguluyor.
Raporlar, silahlı
çatışma, iklim şokları ve ekonomik krizlerin birlikte çalıştığını, açlığın
neredeyse her zaman “öngörülebilir ve önlenebilir” olduğunu, asıl eksikliğin
ise siyasi irade ve risk finansmanı ölçeği olduğunu öne çıkarıyor. WFP,
yalnızca afet sonrası yardım yerine, afet risk finansmanının radikal biçimde
büyütülmesi çağrısı yapıyor.
3. Pirinçte Çifte Tehdit: Kuraklık ve Aşırı Sel Yüzünden Verim Kaybı
Bilimsel bir çalışma,
son 30–35 yılı kapsayan verilerle, kuraklık dönemlerinde pirinç veriminde
ortalama %8 civarında kayıp yaşandığını; ancak şiddetli taşkınların ve uzun
süreli su altında kalmanın da benzer ölçekte verim düşüşü yarattığını ortaya
koydu.
Bu bulgular, pirinçte
sadece su kıtlığına değil, aynı zamanda aşırı suyun yönetimine dayalı yeni
adaptasyon stratejileri gerektiğini gösteriyor. Asya’da son yıllarda sıklaşan
seller, pirinç üretim bölgelerinde sigorta, altyapı ve çeşit ıslahını öncelikli
başlık haline getiriyor.
4. Toprak Tuzluluğu ve Kuraklık: Küresel Ekili Alanlar İçin Sessiz Risk
Yeni bir çalışma,
1980–2018 arasında dünya topraklarının yaklaşık %15’inin belirgin şekilde daha
tuzlu hale geldiğini ve bunun başlıca nedenleri arasında uzayan kuraklıklar,
artan buharlaşma ve yanlış sulama rejimlerini gösteriyor.
Özellikle kurak ve yarı
kurak bölgelerde, tuzluluk artışı, verim kaybı ve ürün deseninde zorunlu
değişim anlamına geliyor. Bu tablo, tuz toleranslı çeşit ıslahı, damla sulama
ve toprak ıslahı yatırımlarını bir lüks değil, gıda güvenliği zorunluluğu haline
getiriyor.
5. Kongo Havzası ve Kakao: Yağmur Ormanları Kesilirken Çikolatanın Geleceği
Kongo Havzası’ndaki
hızlanan ormansızlaşma, yalnızca karbon dengesi açısından değil, Batı Afrika
muson yağış rejimi üzerinden Fildişi Sahili ve Gana’daki kakao üretimini de
tehdit ediyor. Yeni analizler, devam eden orman kaybının kakao verimlerinde
ciddi düşüş riski yarattığını ve 2050’ye kadar üretimde milyon tonluk kayıplar
ile küresel fiyatlarda sert yükselişler anlamına gelebileceğini ortaya koyuyor.
Bu, kakao tedarik
zincirinde “iklim adaleti” ve “ormansızlaşmasız tedarik” konularını daha da
merkezî hale getiriyor.
6. Orta Doğu’da Su Krizi: İran ve Fırat–Dicle Havzasında Beşinci Kuraklık Yılı
Yeni bir iklim atıf
çalışması, İran ve Fırat–Dicle havzasının 2025 itibarıyla arka arkaya beşinci
kuraklık yılını yaşadığını, iklim değişikliğinin bu kuraklıkların şiddetini
anlamlı ölçüde artırdığını gösteriyor. Tarımın bölge su kullanımında %90’ın
üzerinde paya sahip olması, su yönetimindeki her hatanın doğrudan gıda arzına
ve kırsal sosyo-ekonomik istikrara yansımasına neden oluyor.
Bu tablo, Türkiye’nin
de parçası olduğu geniş havzada ortak havza yönetimi, su verimliliği ve ürün
deseninin yeniden tasarımı başlıklarını stratejik düzeye taşıyor.
7. Ticaret ve Politika
Hamleleri: Buğday, Pirinç ve Tahıl Akışlarında Yeni Sinyaller
Bu hafta, tarım
ürünleri ticaretinde birkaç kritik sinyal öne çıktı: Hindistan, 2022’den beri
yürürlükte olan buğday ürünleri (un, irmik vb.) ihracat yasağını kademeli
gevşetmek üzere, 1 milyon tona kadar ihracat izni içeren bir öneriyi Ticaret
Bakanlığı’na iletti.
Rusya, 12–18 Kasım 2025
dönemi için buğday ihracat vergilerini artırdı; bu karar, Karadeniz havzası
buğday fiyatları ve ihracat yönlendirmeleri üzerinde baskı oluşturuyor.
Türkiye, iç piyasadaki
baskıları yönetmek için sıfır gümrüklü hububat ithalat kotasını 1 milyon tona
yükseltti; üretici örgütleri, bu adımın iç fiyatları aşağı çekebileceği ve
çiftçi gelirlerini zorlayabileceği yönünde uyarılarda bulunuyor.
Küresel pirinç
ticaretinde, Tayland ihracatının %24 oranında gerilediği, buna karşılık
Hindistan ve Vietnam’ın rekabet gücünü artırdığı bildiriliyor.
Bu hareketler, gıda
milliyetçiliği ile ticaret serbestleşmesi arasındaki gelgitin devam ettiğini ve
Karadeniz, Güney Asya ve Akdeniz hattında fiyat oynaklığının süreceğini
gösteriyor.
8. Ulusal Gıda Konseyleri: Avustralya “Feeding Australia” Stratejisini Başlatıyor
Avustralya hükümeti,
“Feeding Australia” gıda güvenliği stratejisine rehberlik edecek Ulusal Gıda
Konseyi’nin 11 üyesini atadı. Konsey, tedarik zinciri kırılganlıkları, yakıt ve
gübre gibi kritik girdilerde dışa bağımlılık, iklim riski ve jeopolitik şoklara
karşı dayanıklılık başlıklarına odaklanacak.
Bu gelişme, gelişmiş
ekonomilerin dahi gıda güvenliğini ulusal güvenlik dosyasının bir parçası
olarak yeniden kurguladığını gösteriyor.
9. Kahve Sektörü: Hindistan’da İklim Dayanıklı Çeşit Arayışı ve Sigorta Talebi
Hindistan’ın Karnataka
eyaletinde kahve ve çay üreticileri, artan iklim belirsizlikleri karşısında
kuraklığa dayanıklı çeşitler, zararlılara dayanıklı Arabica plantasyonları ve
hava durumu temelli tarım sigortası talep ediyor. İnsan–yaban hayatı çatışmalarındaki
artış, özellikle filler nedeniyle oluşan ürün kayıpları, üreticilerin risk
algısını daha da yükseltiyor.
Bu tablo, kahve tedarik
zincirlerinin de iklim adaptasyonu, sigorta ve tarımsal inovasyon gündemini
hızla merkezine aldığını gösteriyor.
TARIMKON
AÇISINDAN HAFTANIN STRATEJİK MESAJLARI
1. “Bolluk
içinde kırılganlık”
dönemi: FAO verileri, şu anda tahıl stoklarının
ve üretimin görece rahat olduğunu, ancak iklim şokları
ve ticaret politikası
kararları nedeniyle bu “bolluğun” hızla
krize dönüşebileceğini
gösteriyor. Türkiye için dinamik denge tabloları ve erken uyarı sistemleri kritik.
2. Su ve toprak yönetimi artık gıda
diplomasisinin ana ekseni: Toprak tuzluluğu,
kuraklık ve sellerle ilgili raporlar, Fırat–Dicle
ve İran havzasını
kapsayan geniş
alanda, suyun teknik bir konu değil,
doğrudan bölgesel istikrar ve göç dinamikleri ile bağlantılı olduğunu
gösteriyor. Türkiye’nin
su–toprak diplomasisini güçlendiren girişimleri, önümüzdeki yıllarda stratejik kaldıraç
haline gelecek.
3. Ticaret politikası okuryazarlığı: Hindistan, Rusya ve Türkiye’nin
aynı hafta içerisinde buğday ve tahıl politikalarında attığı adımlar,
tarım diplomasisinde “gümrük, kota, vergi, yasak–gevşeme
döngüsünü” çok
yakından okumayı zorunlu kılıyor.
TARIMKON’un, üye
ve paydaşlarına
yönelik haftalık politika notları ve risk uyarıları
üretmesi değerli olacak.
4. Ulusal gıda konseyleri ve Türkiye: Avustralya örneği,
ulusal gıda konseyi ve strateji belgesi
yaklaşımının artık
sadece kriz ülkelerinin
değil, gelişmiş
ekonomilerin de standardı
haline geldiğini
gösteriyor. Türkiye’de
tartışılan “Ulusal
Tarım ve Gıda Strateji Belgesi” çalışmaları,
bu küresel trendle eşgüdümlü
kurgulanırsa, hem iç kamuoyunda hem uluslararası arenada güçlü
bir konumlandırma
sunar.
5. Özel
ürün
zincirleri: Kakao, kahve, pirinç:
Kakao ve kahvede Afrika–Asya
hattındaki iklim şokları,
pirinçte sel ve kuraklık bulguları, bu üç ürünün
orta vadede volatilite şampiyonu
olmaya devam edeceğini
gösteriyor. Türkiye’nin
ithalat ve sanayi politikalarında
tedarik çeşitlendirmesi,
stok yönetimi ve uzun vadeli alım anlaşmaları
gibi araçlara daha fazla ihtiyaç olacak.
GLOBAL WEEKLY BRIEFING
NOTE ON THE AGRICULTURE AND FOOD SECTOR
Coverage Period: 3rd Week of November
2025
1. FAO Outlook: Record Grain Stocks, Relatively Calm Prices
The latest FAO updates indicate that in the 2025/26
season, world grain trade is set to expand and global grain stocks are moving
towards historically high levels. Record output is expected particularly in
wheat and feed grains, while the global cereal price index in October 2025 was
roughly 10% lower year-on-year.
Although this picture creates a short-term sense of
“abundance” on the supply side, climate-related risks and sudden changes in
trade policies show that this comfort is extremely fragile.
2. Hunger Hotspots: Narrowing Window of Risk in 16 Countries
New FAO and WFP “Hunger Hotspots” and acute food
insecurity reports highlight that, between November 2025 and May 2026, millions
of people in 16 hotspot countries could face heightened hunger risks.
The reports underline that armed conflict, climate
shocks and economic crises are acting together, and that hunger is almost
always “predictable and preventable.” What is lacking, they argue, is not early
warning but political will and the scale of risk financing. WFP calls for a
radical expansion of disaster risk financing instead of focusing solely on
post-disaster relief.
3. Rice Under Double Threat: Yield Loss from Both Drought and
Extreme Flooding
A recent scientific study using data from the last
30–35 years shows that rice yields fall by around 8% on average during drought
periods, but that severe floods and prolonged waterlogging cause yield losses
of a similar magnitude.
These findings demonstrate that, in rice, new
adaptation strategies must target not only water scarcity but also excess water
management. The increasing frequency of floods in Asia in recent years is
turning insurance, infrastructure and varietal improvement into top priorities
in rice-growing areas.
4. Soil Salinity and Drought: A Silent Risk for Global Cropland
A new study finds that between 1980 and 2018,
roughly 15% of the world’s soils became significantly more saline, mainly due
to prolonged droughts, rising evaporation and inappropriate irrigation regimes.
In arid and semi-arid regions in particular, rising
salinity means yield losses and forced changes in cropping patterns. This
picture makes investment in salt-tolerant varieties, drip irrigation and soil
reclamation not a luxury but a necessity for food security.
5. Congo Basin and Cocoa: As Rainforests Fall, the Future of
Chocolate is at Stake
Accelerating deforestation in the Congo Basin
threatens not only the global carbon balance but, through its impact on the
West African monsoon system, also cocoa production in Côte d’Ivoire and Ghana.
New analyses suggest that continued forest loss could lead to severe declines
in cocoa yields and, by 2050, translate into millions of tons of lost
production and sharp increases in global prices.
This brings “climate justice” and
“deforestation-free supply chains” even closer to the center of cocoa value
chain discussions.
6. Water Crisis in the Middle East: Fifth Consecutive Drought Year
in Iran and the Euphrates–Tigris Basin
A new climate attribution study finds that, as of
2025, Iran and the Euphrates–Tigris basin are experiencing their fifth
consecutive year of drought, and that climate change has significantly
increased the severity of these events. Agriculture accounts for over 90% of
water use in the region, meaning that any error in water management directly
affects food supply and rural socio-economic stability.
This situation elevates joint basin management,
water efficiency and the redesign of cropping patterns to a strategic level
across the wider region in which Türkiye is also a key actor.
7. Trade and Policy Moves: New Signals in Wheat, Rice and Grain
Flows
Several critical signals emerged in agricultural
trade this week:
- India
has submitted to its Ministry of Commerce a proposal to gradually relax
the export ban on wheat products (flour, semolina, etc.) that has been in
place since 2022, including an export quota of up to 1 million tons.
- Russia
has increased wheat export duties for the period 12–18 November 2025,
putting upward pressure on Black Sea wheat prices and export flows.
- Türkiye
has raised its zero-tariff grain import quota to 1 million tons in an
effort to manage domestic market pressures. Producer organizations warn
that this move could push domestic prices down and weigh on farmers’
incomes.
- In
global rice trade, Thailand’s exports have reportedly fallen by around
24%, while India and Vietnam have strengthened their competitive
positions.
These developments show that the pendulum between
“food nationalism” and trade liberalization is still swinging, and that price
volatility will remain a feature along the Black Sea, South Asia and
Mediterranean corridors.
8. National Food Councils: Australia Launches the “Feeding
Australia” Strategy
The Australian government has appointed 11 members
to the National Food Council that will guide its “Feeding Australia” food
security strategy. The Council will focus on supply chain vulnerabilities,
dependence on imported critical inputs such as fuel and fertilizer, climate
risk and resilience to geopolitical shocks.
This move illustrates that even advanced economies
are restructuring food security as an integral component of their national
security agendas.
9. Coffee Sector: Climate-Resilient Varieties and Insurance Demand
in India
In India’s Karnataka state, coffee and tea producers
are calling for drought-tolerant varieties, pest-resistant Arabica plantations
and weather-indexed agricultural insurance in the face of growing climate
uncertainty. Rising human–wildlife conflict, particularly crop losses caused by
elephants, is further heightening producers’ perception of risk.
This picture shows that coffee supply chains are
also rapidly putting climate adaptation, insurance and agricultural innovation
at the core of their agendas.
STRATEGIC MESSAGES OF THE
WEEK FROM TARIMKON
1. An Era of “Fragility in Abundance”
FAO data suggest that, for now, grain stocks and
production are relatively comfortable. However, climate shocks and trade policy
decisions can rapidly turn this apparent “abundance” into crisis. For Türkiye,
dynamic balance sheets and early-warning systems are critical.
2. Water and Land Management as the New Axis of Food
Diplomacy
Reports on soil salinity, drought and flooding show
that across the wider region including the Euphrates–Tigris and Iran basins,
water is no longer a purely technical topic; it is directly linked to regional
stability and migration dynamics. Initiatives that strengthen Türkiye’s water-
and land-focused diplomacy will become strategic levers in the coming years.
3. Literacy in Trade Policy
The steps taken by India, Russia and Türkiye in the
same week on wheat and grain policies make it essential for agricultural
diplomacy to closely monitor the “tariff, quota, tax, ban–relaxation cycle.” It
will be valuable for TARIMKON to produce weekly policy briefs and risk alerts
for its members and stakeholders.
4. National Food Councils and Türkiye
The Australian example shows that the national food
council and food strategy approach has become standard not only for
crisis-prone countries but also for advanced economies. If Türkiye’s ongoing
work on a “National Agriculture and Food Strategy Document” is designed in
alignment with this global trend, it can offer strong positioning both
domestically and internationally.
5. Special Commodity Chains: Cocoa, Coffee, Rice
Climate shocks across the Africa–Asia belt in cocoa
and coffee, together with flood and drought findings in rice, indicate that
these three commodities will continue to be champions of volatility in the
medium term. In Türkiye’s import and industrial policies, there will be a
growing need for instruments such as supply diversification, stock management
and long-term off-take agreements.
.................
#TarımHerŞeydir #TARIMKON #tarım
#gıda #sürdürülebilirtarım #organiktarım #akıllıtarım #tarımteknolojileri
#gıdagüvenliği #yerelüretim #AgricultureIsEverything #agriculture #farming
#foodsecurity #foodsafety #sustainableagriculture #regenerativeagriculture
#agritech #farmtotable #foodsystems #AgricultureCestTout #agriculture
#alimentation #sécuritéalimentaire #souverainetéalimentaire #agriculturedurable
#agroécologie #agricultureurbaine #produitsbio #circuitscourts
#LaAgriculturaLoEsTodo #agricultura #alimentos #seguridadalimentaria
#soberaníaalimentaria #agriculturasostenible #agriculturaregenerativa
#agriculturainteligente #productosorgánicos #comidalocal
#LandwirtschaftIstAlles #Landwirtschaft #Ernährung #Lebensmittelsicherheit
#nachhaltigeLandwirtschaft #regenerativeLandwirtschaft #SmartFarming
#Agrartechnologie #regionaleProdukte #Lebensmittelverschwendung
#СельскоеХозяйствоЭтоВсё #сельскоехозяйство #аграрныйсектор #продовольствие
#продовольственнаябезопасность #устойчивоесельскоехозяйство #агротехнологии
#точноеземледелие #вертикальноеземледелие #локальныепродукты #الزراعة_هي_كل_شيء #الزراعة
#القطاع_الزراعي
#الغذاء #الأمن_الغذائي #الأزمات_الغذائية #الزراعة_العضوية #الزراعة_المستدامة #التكنولوجيا_الزراعية
0 Yorumlar